Azərbaycan ədəbiyyatı (Salman Mümtaz)/Molla Pənah Vaqif: Redaktələr arasındakı fərq

Molla Pənah Vaqif, Vidadi, Hali, Aşıq Əli, Fəzli, Müştaq, Rafe və Alim ilə müasir, həm də dost idi. Hələ sonku Vaqifin öz doğma oğlu İdi. KəlibərlıKəlibərli Aşıq Əli Qaradağdan öz Səkinə adlı məşuqəsilə köçüb Qarabağa gəldikdə Vaqifə bir şeir yazaraq varid olduğunu bildirir. Bu şeirdən biz Aşıq Əlinin Vaqifə olan nəzərini bilməklə bərabər, Vaqifin rəfiqəsinin adı Mədinə olduğunu da qəti surətdə müəyyən edirik:

Fəsahətdə, bəlağətdə seninsənin tək,

İnanma ki, nıyiruyi-zəminə gəlmiş.

Bu əsrdə şairlərin xamxanı sən,

MiidərrisəMüdərrisə bərabərsən yəni sən,

Elmin me’denısənmə’dənisən, gövhərkani sən,

Vallah-billah, sensən düşdüyün sövdayosövdayə

Artıq mən fəqirin sərinə gəlmiş.

Vaqif qonşu xanlıqlara və yaxud qəzalara getdikdə bir gözəl tüfəngə ehtiyac hiss etmişdir. Bunu Şirvana gedərkən öz səmimi dostu, Şəki vovə Şirvan bəylərbəyisi olan Şəkili Məhəmmədhüseyn xan Müştağa söyləmiş, həm dostundan bir əla tüfəng İstəmişdiristəmişdir. Hər nədənsə Müştaq etdiyi vədini unudaraq tüfəngi göndərməmişdir. O münasibətlə Molla Pənah Vaqif bu müxəmməsi yazaraq müasirlərindən Kəlibərli Rafe təxəllüs şair ilə Müştağın hüzuruna göndərərək şuxyanə gİlayədəgilayədə bulunmuşdur:

Çəkdi dudi-ahimİahimi ta çərxi-çənbər bir tüfəng,

QıvnliTQıvrılır könlüm tüfəngdən dəm vuranda, mar tək,

Od çıxır ağzımdan ol dud iloilə çaxmaqbar toktək,

Gülləsi əşkim əsər çeşmıınçeşmim şəranşərarı nar tək,

Müşk iMüşki barut ətrilə həm türrei-tərrar tək,

Göstərib lütfü kərəm menmən bondeibəndei-fərmanına,

Etdi və’də ol şotımşahişəhinşahi-dilavordilavər bir tüfəng,.

Qəhətə çıxmışdır məgər, AUahüAllahü əkbər, bir tüfəng?

Hər kim istər kim, vücudi mə-rəkəmərəkə ara gərək,

Kəndi zatından sİlahüsilahü əsiehəəsləhə ə’la gərək,

Şair RafcRafe Vaqifin şerini Məhəmmədhüseyn xan Müştağa təqdim edən kimi Müştaq fılfovrfilfövr üstü qızıl suyu iloilə yazılmış kamil cövhərli bir tüfəngin verilməsi üçün əmr verərək və bu müxəmməsi də Vaqifə cavabən inşad edir:

<poem>Gəlmiş ol alicənabın qasidi,1 istər tüfəng,

Eyləsin tap kim, görənlorgörənlər söyləsin behtər tüfəng,

Gör nələr saldı xəlaiq içrə, tutsun xıınxun amanı,

Eyləmişlər qətli-nəfs üçün homışəhəmişə çün anı,

Yayı təşbeh etdilər xubrulannxubruların əbrusuna,

Çərxə də dəysə başı, dəyməz anın pabusuna,

Tutmusan dildə olan və’dü vəfa nıizanmımizanını,

Görməyibsən əsbi-chsanınehsanın məgər cövlamnıcövlanını,

Bir tüfəngin bu qədər sən çəkmisən hicranımhicranını,

Şeirinə əhsən1əhsən ki, yetməz heç bir əşar ona,

EybdırEybdir Müştaqidən bu sözləri izhar oııaona,

Tutmasın nəzmi rəkakət, var isə kəmtəTkəmtər tüfəng.</poem>

Vaqifi fövqəladə bir səmimiyyətlə sevən vovə ona ürəkdən ixlas və iradət yetirən Məhəmmədhüseyn xan Müştaq Vaqifə vəd etdiyi tüfəngi əda etdikdən başqa, bir də bir xoş cövlan at bağışladığım da xəbər verir ki, müxəmməsin son bəndi bu sözümüzə də dəlildir:

Tutmusan dildə olan və’dü vəfa mizanımmizanını,

Görməyibsən əsbi-chsanınehsanın məgər cövlamnıcövlanını,

Bir tüfəngin bu qədər sən çəkmisən hicranımhicranını,

Qış günü çünki dönər şol cənnətül-mə’vayomə’vayə kürk,

EyloEylə ki, puşak olur fəsli-şita o’zayəə’zayə kürk,

Tən edər yüz faxiri-məlbusciməlbusei-dibayə kürk!

Rövzei-rizvanda bənzər hilleı-burayəhurayə kürk!

Gün bu gündən belə istər biçhiç təfvir etməsin,

Badü borfinbərfin istəsə, təbdilü təğyir etməsin,

Odlu bu coşən xədəngi-şiddətİşiddəti-səmiayəsərmayə kürk,

Daxi sən. lazım deyilsən, ey bahari-xoşəməl,

istəsənİstəsən şimdən geri xahi gəlmə, xahi gəl,

Artırıbdır yemiyəni asayiş qədü bolayəbəlayə kürk.