Elmi mübahisələr/Ön söz: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 12:
}}
Məşhur bir aforizmdə deyilir ki, «həqiqət mübahisə
Sözsüz ki, Platonun səhvləri əsasən onun idealist görüşləri ilə bağlı idi və Aristotel tərəfindən onun tənqid edilməsi də təəssübkeşlik, paxıllıq və s. kimi amillərlə ilgili deyildi. Qədim və orta əsrlərdə elmin inkişafına mane olan, çox vaxt isə onu «boğan», məhv edən əsas amil dini təəssübkeşlik olmuşdur. Bir çox böyük mütəfəkkirlərin, alim və şairlərin özləri də dini irticanın qurbanı olmuşlar, çünki onların söylədikləri yeni fikirlər «müqəddəs kitablarda» yazılmış «mütləq həqiqətlərə» uyğun gəlmirdi. Məhz bu səbəbdən də bəşəriyyətin inkişafı, xalqın cəhalətdən xilas olması üçün çalışmış bir çox alimlərin diri-diri dərisi soyulmuş və ya onlar tonqal üzərində yandırılmışlar. Bir sözlə, elmin əsas vəzifəsini xalqın cəhalətdən azad olunmasında görən Sokratın öldürülməsi ilə elmlə din arasında açıq mübarizə başlanmışdır. Dinə qarşı cinayətdə təqsirləndirilən böyük Aristotel də ömrünün son illərini sürgündə başa vurmuşdur. Bu hal bütün orta əsrlər boyu həm Şərqdə, həm də Qərbdə davam etmişdir və Həllac Mənsur, Eynəlquzat Həmədani, Nəsimi, Bruno, Qaliley, Miqel Servet və b. alim və mütəfəkkirlər də elmə qarşı yönəlmiş irticanın qurbanı olmuşlar. Mürtəce zümrələrin sağlam və məntiqi düşüncədən kənar olmaları, onları məntiq və faktlarla başa salmağın mümkün olmaması barədə Qalileyin özü dostlarından birinə belə yazırdı: «Bu aydın müşahidələrin qatı inadkarları inandırmaq gücündə olması barədəki inamınla sən az qala məni güldürəcəkdin. Görünür, hələ sənə məlum deyildir ki, qədimdən bəri müşahidələr yalnız həqiqəti bilmək istəyənlər üçün kifayət qədər inandırıcı olmuşdur. Tərs adamı inandırmaq üçün isə hətta planetlərin yerə enib, özləri özləri barədə danışıb, şəhadət verməsi də kifayət deyil». Başqa bir yazısında isə bu böyük alim öz nadan müasirləri barədə deyirdi: «Kopernikin təlimini məhv etmək üçün kimlərinsə ağzını bağlamaq kifayət deyildir. Bundan əlavə, bütün astronomiya elmini və hər kəsin göyə baxmasını da qadağan etmək lazımdır».
Sətir 21:
Bu kitabdakı üç məqalə vaxtilə bizim T.Hacıyevə və onun həmyerlilərinə yazdığımız və mətbuatda dərc edilmiş cavablardan ibarətdir.
Digər məqalələrdə isə biz son zamanlar Azərbaycan ədəbiyyatında və
Sonrakı məqalələrdə isə biz f.ü.e.d. H.İsrafilovun və güneyli soydaşımız Güntayın tariximiz və filologiyamızla bağlı söylədikləri bir sıra yanlış fikirlərə öz münasibətimizi bildirmişik. Fikrimizcə, bu müəlliflərin yazılarındakı səhv və yanlış fikirlər məkrli səciyyə daşımır və sadəcə onların bəhs etdikləri məsələlər barədə kifayət qədər məlumata malik olmamalarından irəli gəlir. Ancaq sözsüz ki, belə yanlışlıqlar da elmi mübahisə predmeti olmalı və onların aradan götürülməsinə səy göstərilməlidir.
[[Kateqoriya:Elmi mübahisələr (K.Allahyarov)|1]]
|