Barak Obamanın Qondarma Erməni Soyqırımını anma günündəki nitqi
| Qondarma Erməni Soyqırımını anma günündəki nitq (2009) Müəllif: Barak Obama |
Doxsan dörd il əvvəl, 20. əsrin ən böyük vəhşiliklərindən biri başladı. Hər il, Osmanlı İmperatorluğunun son günlərində qətl edilən ya da ölümə icra edilən 1.5 milyon Ermənini xatırlamaq üçün hörmət duruşunda ol. Meds Yeghern (Böyük Fəlakət), Erməni xalqının könülündə yaşadığı kimi, bizlərin də xatirələrində yaşamalıdır.
Tarix, təhlil edilmədiyində böyük bir yük ola bilər. 1915də yaşanan qorxunc hadisələr, bizə insanın insana rəva gördüyü insanlıq xarici şeylərin qaranlıq cədvəlini göstərməsinin yanında, keçmişlə hesablaşmaq da bizlərə dostluqları yenidən qura bilmənin güclü ümidini verər. Keçmişdə 1915 hadisələri ilə əlaqədar öz fikirlərimi, tutarlı bir şəkildə davamlı ifadə etdim. Bu tarixi dövrə aid baxış bucağım, hələ də eynidir. Gerçəklərin ədalətli bir şəkildə, tamamilə və dürüstcə qəbul edilməsi mövzusuna göstərdiyim əlaqə dəyişməmişdir.
Erməni və Türk xalqlarının bu hədəfə çatmasının ən təsirli yolu, keçmişdəki doğruları -irəliyə getmək səyinin bir parçası olaraq- təyin etməkdir. Türk və Erməni xalqlarının bu acı/ağrılı tarix müddəti mövzusundakı işlərində izlədikləri dürüst, açıq sözlü və quruluşçu rəftarı bütün gücümlə dəstəkləyirəm. Gəlinən nöqtədə, həm Türklər və Ermənilər arasında həm də Türkiyə içində çox cəsur və əhəmiyyətli dialoqlar reallaşmışdır. Ayrıca, Türkiyə və Ermənistanın qarşılıqlı əlaqələrini normallaşdırma səylərini də yenə bütün gücümlə dəstəkləyirəm. İsveçrənin himayəsində, hər iki hökumət, normallaşma müddətində bir çərçivə və yol xəritəsi çəkilməsi mövzusunda uzlaşmağa var idilər. Bu irəliləmənin reallaşmasını diləyir, gərəklərini yerinə yetirmələri mövzusunda israr edirəm.
Ermənistan və Türkiyə, birlikdə barışçıl, məhsuldar və müreffeh bir əlaqə qura bilərlər. Yenə Erməni və Türk xalqı, ortaq tarixlərini qəbul etsələr və ortaq bəşəriyyətlərinin fərqinə varsalar daha güclü olacaqlar.
Meds Yeghern əsnasında itirilənləri heç bir şey geri gətirə bilməz. Ancaq Ermənilərin keçdiyimiz doxsan dörd il boyunca etdiyi qatqılar, Erməni xalqının qabiliyyəti, dinamizmi və elastikliyinin dəlili; keçmişdə onları yox etməyə çalışanlara da ən böyük paylamalarıdır. Amerika Birləşmiş Dövlətləri, çoxu 1915 sonrasında bura köç edən Erməni mənşəli Amerikalıların qatqıları səbəbiylə, bu gün çox daha zəngin bir ölkədir. Bu gün, onların və digər hər yerdəki Ermənilərin yanında dostluq, birlik və dərin hörmət hissləri ilə dayanıram.
Mənbə
redaktə- Statement of President Barack Obama on Armenian Remembrance Day Whitehouse.gov.